1. Vì sao mùa Đông khiến tinh thần dễ mệt mỏi?

Góc nhìn Y học hiện đại

• Nhiệt độ giảm làm mạch máu co lại, lượng máu lên não giảm nhẹ → dễ mệt, giảm tập trung.

• Ít ánh sáng khiến cơ thể giảm sản xuất serotonin – chất dẫn truyền thần kinh giữ vai trò ổn định cảm xúc.

• Melatonin tăng cao vào mùa lạnh khiến cơ thể buồn ngủ nhiều hơn, dễ uể oải.

(Nguồn: Cleveland Clinic; Harvard Health Publishing – nội dung về ảnh hưởng của ánh sáng và nhiệt độ đến serotonin & melatonin.)

Góc nhìn Đông y

Theo Hoàng Đế Nội Kinh – Tứ khí điều thần luận, mùa Đông là thời kỳ của Tàng:

• Cơ thể cần giữ Thần an – Khí tàng – Huyết ổn.

• Nếu hoạt động tinh thần thái quá (lo nghĩ, giận dữ, xúc động mạnh), sẽ “phá tàng”, khiến khí huyết rối loạn, tinh thần suy giảm.

2. Nguyên tắc 1: Tránh cảm xúc mạnh – Giữ tâm ổn định

Đông y cho rằng “Nhân giả tĩnh, thì khí tụ; nhân giả động, thì khí tán” – khi tâm dao động mạnh, khí huyết cũng bị kéo theo.

Bạn nên tránh:

• Lo nghĩ quá mức

• Nóng giận, cáu bẳn

• Kích động, stress kéo dài

Lợi ích khi giữ cảm xúc ổn định:

• Khí huyết không bị xung động → tim – não được nuôi dưỡng tốt hơn

• Tinh thần vững vàng, giảm trầm lắng theo thời tiết

• Giảm căng cơ vùng cổ – vai – gáy, vốn hay co cứng khi trời lạnh

3. Nguyên tắc 2 : Tĩnh tâm – Giữ Thần an tĩnh

Đây là phương pháp Đông y đặc biệt quan trọng trong mùa Đông, giúp an định tinh thần và dưỡng khí.

Cách thực hành tĩnh tâm 5 phút mỗi ngày:

• Ngồi yên, giữ lưng thẳng

• Thở chậm, ấm áp, hít vào – thở ra đều

• Cảm nhận hơi ấm lan tỏa vùng bụng dưới (khí hải)

Khi Thần an – Khí hòa – Huyết ổn, chính khí mạnh lên, cơ thể vững vàng trước cảm lạnh, thay đổi thời tiết.

4. Ng

uyên tắc 3: Vận động hợp lý – Không để khí huyết ứ trệ

Trời lạnh làm cơ – khớp dễ co rút, lưu thông khí huyết kém. Vận động nhẹ giúp “đả thông” khí huyết và nâng tinh thần.

Gợi ý vận động phù hợp mùa Đông:

• Đi bộ 15–20 phút buổi sáng, hít thở sâu

• Xoay khớp vai – cổ – lưng giúp làm ấm kinh lạc

• Tập nhẹ như Bát đoạn cẩm

• Phơi nắng sớm để bổ sung vitamin D, tăng serotonin tự nhiên

Lợi ích:

• Ấm cơ thể, giảm co rút cơ xương khớp

• Tăng tuần hoàn máu → tinh thần khoan khoái hơn

• Tăng sức đề kháng, giảm nguy cơ cảm lạnh

Kết luận

Mùa Đông là thời điểm cơ thể và tinh thần cần được “thu liễm”, dưỡng ấm và dưỡng tĩnh.
Ghi nhớ 3 nguyên tắc:

1. Tránh cảm xúc mạnh

2. Tĩnh tâm mỗi ngày

3. Vận động nhẹ nhàng dưới nắng sớm

Đây là cách đơn giản nhưng hiệu quả để giữ tinh thần vững vàng, khí huyết điều hòa và làm việc hiệu quả trong mùa lạnh.