Đau Sau Đầu Khi Ngồi Làm Việc Quá Lâu – Nguyên Nhân Thường Bị Bỏ Sót: Đau Thần Kinh Chẩm

1. Đau sau đầu khi ngồi làm việc lâu – vì sao xảy ra?

Đau sau đầu, đau vùng gáy – chẩm là tình trạng thường gặp ở nhóm nhân viên văn phòng, người làm việc máy tính liên tục hoặc cúi nhiều.

Các yếu tố thường gặp:

• Cổ rùa (“Forward head posture”)

• Căng cơ cổ – vai (đặc biệt cơ thang trên, cơ ức-đòn-chũm)

• Thiếu vận động, ngồi sai ergonomics

• Stress kéo dài khiến cơ vùng cổ co cứng

Những yếu tố này có thể dẫn đến kích thích dây thần kinh chẩm, gây đau đầu đặc trưng.

2. Đau thần kinh chẩm – nguyên nhân thường bị bỏ sót

2.1. Thần kinh chẩm là gì?

Dây thần kinh chẩm lớn (Greater occipital nerve) và thần kinh chẩm bé (Lesser occipital nerve) xuất phát từ vùng cổ trên (C2–C3), đi lên qua cơ cổ và tỏa ra sau đầu.

Chúng chịu trách nhiệm cảm giác cho:

• Vùng gáy

• Sau đầu

• Đỉnh đầu

• Sau tai

2.2. Khi nào dây thần kinh chẩm bị kích thích?

Dây thần kinh chẩm có thể bị kẹp – đè – chèn ép khi:

• Cơ gáy (cơ thang, cơ bán gai đầu, cơ chẩm – cổ) co cứng

• Ngồi gù lâu khiến các cơ “đè” lên đường đi của dây thần kinh

• Sau chấn thương, thoái hóa đốt sống cổ, hoặc viêm mô mềm vùng gáy

2.3. Dấu hiệu điển hình của đau thần kinh chẩm

Đặc trưng của đau thần kinh chẩm khác hoàn toàn đau đầu thông thường:

Triệu chứng đặc hiệu:

• Đau nhói, đau buốt như điện giật từ gáy lan lên đỉnh đầu

• Đau một bên hoặc hai bên phía sau đầu

• Đau tăng khi ấn vào điểm xuất phát thần kinh ở gáy

• Căng cứng cổ, đau tăng khi ngồi máy tính lâu

• Có thể kèm cảm giác tê lan ra sau đầu

(Nguồn: American Migraine Foundation; Cleveland Clinic – thông tin về Occipital Neuralgia.)

3. Vì sao dân văn phòng dễ bị đau thần kinh chẩm?

3.1. Tư thế cúi đầu về trước

Chỉ cần đầu đưa ra trước 2–3 cm, trọng lượng “ảo” đè lên cổ tăng thêm 10–15 kg.
Cơ cổ luôn phải gồng → gây co cứng → chèn ép thần kinh.

3.2. Ngồi lâu – ít vận động

Giữ nguyên 1 tư thế, cổ – vai trong thời gian dài mà không nghỉ ngơi làm:

• Cơ bị thiếu máu nuôi, tạo ra các phản ứng yếm khí, các phản ứng này làm ứ đọng acid lactic.

• Tăng kích thích dây thần kinh chẩm

3.3. Căng thẳng tinh thần

Stress làm cơ co cứng phản xạ, đặc biệt vùng cổ – gáy.
Đông y gọi đây là “Khí uất – huyết trệ”, dễ gây đau vùng đầu – cổ.

4. Góc nhìn Đông y về đau vùng gáy – chẩm

Theo Đông y, đau vùng gáy – chẩm thường liên quan đến:

• Kinh Bàng Quang (chạy dọc phía sau đầu – lưng)

• Kinh Đởm (quanh tai, lên đỉnh đầu)

Nguyên nhân thường gặp:

• Hàn tà xâm nhập → làm co rút gân cơ, khí huyết không thông

• Khí trệ, huyết ứ ở vùng đầu – cổ

• Can khí uất gây đau vùng đỉnh – chẩm

Nguyên tắc điều trị:
“Thông tắc bất thống” – khai thông khí huyết, thư cân, tán hàn.

5. Khi nào nên đi khám?

Bạn cần gặp bác sĩ khi:

• Đau kéo dài nhiều ngày

• Đau lan lên đỉnh đầu, đau buốt như điện

• Sờ vào điểm sau gáy thấy đau chói

• Đau làm ảnh hưởng công việc, mất tập trung

• Kèm tê bì, chóng mặt, mờ mắt

Đau thần kinh chẩm nếu không điều trị sớm có thể trở thành đau đầu mạn tính, gây stress và rối loạn giấc ngủ.

6. Cách khắc phục và phòng ngừa đau sau đầu do thần kinh chẩm

 1. Chỉnh lại tư thế khi làm việc

• Màn hình ngang tầm mắt

• Ghế có tựa lưng

• Không cúi đầu quá 15 độ trong thời gian dài

 2. Nghỉ giải lao mỗi 45–60 phút

• Xoay cổ 8-10 vòng

• Vươn vai, thả lỏng cơ thang

 3. Làm ấm và thư giãn cơ cổ – gáy

• Chườm ấm vùng cổ sau 10–15 phút

• Tránh để gió lạnh thổi trực tiếp vào gáy (Đông y gọi là phong hàn nhập lạc)

 4. Xoa bóp – bấm huyệt hỗ trợ

• Huyệt Phong trì, Á môn, Đại chùy, Kiên tỉnh
  Giúp thư cân, hoạt huyết, giảm co cứng vùng chẩm.

5. Tập mạnh nhóm cơ cổ – vai

Các bài tập ổn định đốt sống cổ, tăng sức chịu đựng cho nhóm cơ nâng đỡ đầu.