1. Vì sao mùa Đông khiến chúng ta muốn ngủ nhiều hơn?

 Góc nhìn Đông y

Theo Hoàng Đế Nội Kinh – Tứ khí điều thần luận:

“Đông tam nguyệt, vạn vật đóng tàng.”

Mùa Đông thuộc Thủy, chủ tàng. Cơ thể có xu hướng:

• Thu liễm dương khí vào bên trong để giữ ấm

• Giảm hoạt động bên ngoài

• Tinh thần thiên về nghỉ ngơi, ít hưng phấn

Dương khí “tàng” → khí huyết vận hành chậm hơn → người cảm thấy:

• Nặng nề

• Chậm chạp

• Dễ buồn ngủ, khó tỉnh táo

Đây là phản ứng hoàn toàn phù hợp với mùa lạnh.

 Góc nhìn Y học hiện đại

1. Giảm ánh sáng buổi sáng → tăng melatonin

• Khi trời lạnh và âm u, ánh sáng buổi sáng ít hơn.

• Tuyến tùng vì thế tiết nhiều melatonin – hormone gây buồn ngủ.

• Melatonin cao vào buổi sáng → khó tỉnh táo, dễ muốn ngủ thêm.

(Nguồn: Cleveland Clinic; Sleep Foundation – dữ liệu về tiết melatonin mùa lạnh.)

2. Giảm nhiệt độ → giảm tốc độ chuyển hóa

• Lạnh khiến cơ thể co mạch, hạn chế máu đến da để giữ ấm.

• Năng lượng được ưu tiên dùng cho việc sinh nhiệt → ít năng lượng dành cho hoạt động tinh thần.

• Chuyển hóa chậm → cảm giác uể oải, trì trệ.

3. Chu kỳ sinh học bị xáo trộn

• Ngày ngắn – đêm dài → cơ thể “hiểu nhầm” rằng cần ngủ nhiều hơn.

• Nhịp sinh học dễ bị trễ → khó dậy đúng giờ.

2. Làm sao để dậy sớm dễ hơn và tránh mệt mỏi mùa Đông?

 1. Đón ánh sáng sớm

• Mở rèm ngay khi thức dậy

• Tiếp xúc ánh sáng tự nhiên 5–10 phút giúp giảm tiết melatonin và làm cơ thể tỉnh táo nhanh hơn.

 2. Uống 1 cốc nước ấm

• Kích hoạt tuần hoàn

• Tăng chuyển hóa

• Là tín hiệu giúp cơ thể “bắt đầu ngày mới”

3. Làm nóng cơ thể 3–5 phút

• Vươn vai

• Xoay cổ – vai – hông

• Hít – thở sâu

Giúp ấm cơ – xương – khớp, kích hoạt khí huyết.

 4. Tránh dùng điện thoại 1 giờ trước ngủ

Ánh sáng xanh ức chế melatonin → khó ngủ → sáng dậy mệt.

 5. Giữ giờ ngủ – dậy cố định

Duy trì đều để nhịp sinh học ổn định, kể cả cuối tuần.

3. Kết luận

Muốn ngủ nướng khi trời lạnh là phản ứng hoàn toàn bình thường của cơ thể.
Hiểu đúng cơ chế giúp bạn:

• Điều chỉnh lại thói quen ngủ

• Tăng năng lượng buổi sáng

• Duy trì tinh thần ổn định trong mùa Đông

Bạn có thấy mình dậy sớm khó hơn khi trời trở lạnh không? Hãy chia sẻ cùng Vinmec Sao Phương Đông!